Iedere maandag in het kaatsseizoen de 'Keatssite-Column' op www.knkb.nl. Deze week de bijdrage van Martsje de Jong.
De jeugd en het verschil in benadering…
Zaterdagmorgen, tien uur. Plaats van handeling: het kaatsveld in Pingjum. Scheidsrechter Lolke Bierma heeft deze ochtend in alle vroegte al de regenbuien weten te bezweren en het veld ligt er perfect bij. In en rond de kleedkamer bereiden 45 jonge kaatsers zich voor op de strijd om het prachtige, zilveren P.B. van Popta-ketting, de koningsprijs van vandaag. De prijzen van dezen jongenspartij worden betaald uit het legaat dat Pingjumer Pieter Broers van Popta in 1998, na zijn overlijden, aan de kv Jan Reitsma naliet.
Van Popta droeg het jeugdkaatsen een zeer warm hart toe en bepaalde dat er van de rente van zijn legaat ieder jaar een knkb-partij voor jongens in de leeftijd van 14-16 jaar georganiseerd moest worden en zodoende stonden er zaterdag vijftien parturen door-elkaar-loten op het zonovergoten veld. De strijd was fel, het niveau bij tijd en wijle verschrikkelijk hoog.
Omdat de winnaars altijd interessanter lijken dan de verliezers, besloot ik me aan te bieden als keurmeester en telegrafist bij de… verliezersronde. Hoe staan de verliezers van de eerste omloop in het veld voor deze “troostkaatserij”? De eerste partij die ik volgde, was die tussen de parturen van Erik de Groot uit Franeker en Jan Schurer uit Arum.
Twee totaal verschillende A-maten. Beide in het bezit van een lenig tikje uit het achterperk en een knappe opslag, maar het verschil in karakter lijkt groot. Schurer roert zijn mondje als er iets goed gaat, maar het misbaar als iets niet lukt is zo mogelijk nog groter. De Groot “leest”, althans in deze partij, het spelletje wat beter. Kaatst met het koppie en laat zich niet uit de tent lokken door de provocaties van Schurer en diens voorinse Kees van der Schoot uit Sexbierum. Ik gok dan ook op winst voor De Groot c.s. en tot drie eersten gelijk gaat de strijd gelijk op. Dan begint Jan Bauke Tolsma uit Arum te “boekeljen” aan de stuit, duidelijk opgejut door het verbale geweld van Schurer en Van der Schoot. De Groot neemt de voorbest over, maar het helpt niet meer, zijn partuur verliest op 5-3 en 6-2. Niet de beste kaatsers wonnen, dat was duidelijk. Schurer c.s. kregen de winst cadeau door fouten van de tegenpartij. Een verdienste van verbale strijd, als de kaatstechniek het af laat weten?
De halve finale van de verliezersronde. Met opzet schuif ik weer aan bij het partuur Schurer. Deze keer binden ze de strijd aan met het partuur van Auke-Geert Ybema (die net weer in zijn oude partuur is bijgeloot), Rick Rusticus uit Dronrijp en Simon Bruinsma uit Lollum. Schurer en Van der Schoot roeren zich verbaal weer flink, maar worden stiller en stiller naarmate blijkt dat Ybema en Rusticus zich niet op de kast laten jagen en kalm maar beslist korte metten maken met het partuur van Schurer. Kennelijk zijn de jongens mentaal een stuk volwassener dan hun opponenten en laten ze zich niet gauw van de wijs brengen door opmerkingen van de tegenstander.
Daarna volgen de finales in de winnaars- en verliezersronde. Als keurmeester op de boven volg ik nu, noodgedwongen, beide partijen, maar toch wordt ik in eerste instantie naar de verliezers getrokken. Deze keer kaatsen Auke-Geert Ybema c.s tegen het partuur van Krijn Hiemstra uit Sint Annaparochie, Ramon Hoogerhuis uit Tzummarum en Roan-Hein Joostema uit Minnertsga. Twee parturen die aan elkaar gewaagd zijn, met aan weerszijden sympathieke kaatsers, die elkaar wel eens een opmerking naar het hoofd gooien, maar daarbij nooit over de schreef gaan. Joostema staat in deze partij geweldig op te slaan, bestookt het achterperk met Rick Rusticus en haalt daarbij veel punten. Aan de andere kant ligt Auke-Geert Ybema overhoop met de juiste richting en slaat de ene na de andere bal, met ‘dank’ aan de harde wind die dwars op het veld staat, buiten. Hij wil de voorbest overgeven aan Rusticus, maar dan maak ik kennis met het karakter van deze fijne kaatser: Rick loopt naar zijn onfortuinlijke maat toe, kijkt hem aan en zegt: “do slachst ommers poerbêst op, wat frekt it dat it no efkes net wol. Wy keatse dit earst moai sa troch, do bringst se der daliks echt wol wer yn. As it aanst noch net wol, kinne wy altyd wer prate.” Ybema laat zich overtuigen, pakt de bal, bereidt zich rustig voor en plaatst een zitbal. De vreugde bij Rusticus is minstens net zo groot als die bij Ybema. Hij mist daarna het perk nog slechts een enkele keer. Helaas voor hem is het niet genoeg om de partij nog te kantelen, hij moet genoegen nemen met de tweede prijs in de verliezersronde. Met respect kijk ik naar de tengere Rick Rusticus, die zijn maat op zo’n positieve wijze door de partij loodste. Ook Simon Bruinsma, die de ondankbare taak van balkeerder heeft, wordt nooit door hem vergeten. Altijd een positief woord, een opbeuring, een compliment. Zelfs de tegenstander wordt niet vergeten, al spreekt hij zijn bewondering voor een fraaie bovenslag alleen zacht voor zichzelf uit. Een kleine kaatser, met een groots karakter, misschien af en toe te aardig, maar hoe erg is dat? Een vriendelijke kaatser kan wel wat felheid worden bijgebracht, maar een minder sympathieke persoonlijkheid, die het gras wel ‘opvreet’, zal nooit een uiterst vriendelijk persoon worden in het veld. 
In mijn overpeinzingen vergeet ik bijna de finale van de winnaarsronde. Alles komt aan de hang en niet door fouten van de kaatsers, maar door uitstekend spel. Het publiek smult, de scheidsrechter smult. De parturen van Sjoerd de Jong uit Sint Annaparochie en Kevin Jaarsma uit Arum maken er een spektakelstuk van. Wat een klasbakken! Er wordt gevochten om elke grasspriet. Alles wordt uit de kast gehaald: diep achterin, tussenin, plat voorin, wisselen in het perk, even de bal laten vallen voor de opslag, (positieve) verbale strijd en vooral: geweldig geplaatste ballen in het tussenspel. Een finale zoals je die zelden ziet. Een groot compliment voor deze jongens, wat een prachtig eerbetoon aan die Pingjumer, wijlen de heer Pieter Broers van Popta.
Kevin Jaarsma mag het zilveren koningsketting een jaar lang bewaren. Verdiend. Maar in deze partij hadden er eigenlijk nog een vijftal kettinkjes bij moeten zijn, voor iedere finalist één. Jongens, bedankt voor deze dag, ik heb genoten.
Martsje de Jong
