Mooi eerbetoon August Bootsma in Keatsfreon 2021

Tekst: Rynk Bosma
Foto: Keatsfreon

Misschien is geschiedenis nog het best te vergelijken met die laatste slag op de Freule van 1955. Je weet dat die kleine kaatsbal er is, maar het is te donker om hem duidelijk te zien. In Wommels heerste de geest van de wijze Salomo uit de Bijbel toen werd besloten Emmeloord en Stiens beide tot winnaar uit te roepen. Met geschiedenis is het niet anders dan met die bijna niet waar te nemen bal. Het onzichtbare zichtbaar maken door er even bij stil te staan en dat gebeurt in De Keatsfreon 2021.
 
Misschien sluit het mooie verhaal van journaliste Simone Scheffer van Omrop Fryslân over vrijwilliger August Bootsma nog het meest aan bij deze stelling. Het lot van onzichtbaarheid, maar ook de onschatbare waarde van de vrijwilliger achter de schermen. In meervoudsvorm vaak en zeker als het de PC in Franeker betreft. Het zijn de tegeltjes aan de wand of de uithangborden aan de gevel die het beeld van een PC vaak bepalen.
 
Het zijn de uitzonderlijke gebeurtenissen die de beeldvorming van de PC bepalen. En daarin is vaak geen plaats voor de vrijwilliger, al dan niet terecht het draait om de sport natuurlijk. Neem die PC van 1973 als Sjouke de Boer de koningsbal krijgt omgehangen door prinses Beatrix, neem de PC van 1979 als die grote Belgische want van Tjisse Wallendal alle aandacht opeist. Of dichter bij huis, die PC van 2015 toen de inmiddels gestopte Jacob Wassenaar zich na twee partijen PC-winnaar mocht noemen.
 
Wie zal zich de PC van 2019 herinneren als de PC waarop het toch onmisbare duo August Bootsma en Frans Poppes als vrijwilligers de vlag hijsen. Een traditie die beide mannen al die jaren stilzwijgend op zich namen. Dat geeft het verhaal van Scheffer juist die extra charme. Oog hebben voor het onzichtbare dat tegelijkertijd ook het onmisbare van zo’n PC-dag is. Het is vooral mooi dat het observaties zijn van iemand die het op de PC beroepsmatig niet aan schijnwerpers ontbreekt.
 
Zij oppert het idee dat de PC misschien wel het bezit is van degenen die er niet meer zijn. Het zou een variant kunnen zijn van de hoop van elk mens om voor eeuwig herinnerd te mogen worden. Scheffer noemt het de ‘geast fan Jan van der Meij boppe it Sjûkelân’ en wellicht geldt dat ook voor August Bootsma en Frans Poppes. Misschien is die levensopvatting wel de essentie van het kaatsen.
 
Bootsma overleed in oktober van 2020 en wellicht had hij het al eerder verdiend om herdacht te worden zoals dat wel gebeurde met zijn vrijwilligersmaat Frans Poppes. Gelukkig compenseert Scheffer dat met haar ‘betinking’ van Bootsma ruimschoots. Terecht stelt zij dat de stille krachten op een PC in zekere zin eigendomsrechten hebben op die dag. Want die dag is ook van hen die het achter de schermen mogelijk maken dat het goed verloopt. Dat het onzichtbare zichtbaar goed verloopt want het is net als met een scheidsrechter in het voetbal. Hoe minder je zijn aanwezigheid merkt, hoe beter hij vaak is.
 
Ook dit jaar is de Keatsfreon 2021 met een gevarieerd aanbod van verhalen weer de moeite waard. Het feestelijke verhaal van Erik Lourens over KV Exmorra dat vijftig jaar bestaat. Het attente voorwoord van Bouke Poelsma om in woorden nog even te buigen voor de voormalige medewerkster Janny van der Meer. En natuurlijk die prachtige reconstructie van Bouke Poelsma van die toch wel bizarre Freule uit 1955. Die de hoofdrolspelers van die tijd meer ontroeren naarmate het langer geleden is. Met als uitsmijter de uitspraak van Stiens: ‘Wy ha de horloazjes wûn, sy ha se krigen’.
 
Pieter de Groot herdenkt de vorig jaar in Bayonne overleden dichter en schrijver Josse de Haan vanwege zijn bijdrages in de kaatswereld van Hjerbeam. Hij schreef de ‘historische kaatsroman’ 100 jier keatsen Hjerbeam in 1993. Twee jaar later schreef hij het jubileumboek van de honderdjarige OKK Beetgum Tusken Gripe en telegraaf. In 1997 schreef hij nog samen met dichter Baukje Wytsma de bundel Tuskenspul. Een verzameling kaatsgedichten en kaatsverhalen.
 
Johannes Izaaks de Haan groeide op in Peins als zoon van Izaak de Haan die naam maakte als kaatsballenmaker. In principe gebruikt auteur Pieter de Groot Josse de Haan nog als kapstok om het prachtige verhaal over de ‘paus’ van Hjerbeam te vertellen. Dat was de Roomse herenboer Jan Durks Zeinstra die tevens de naamgever is van de kaatsclub Jan Zeinstra in Hjerbeam. Met als slot de geschiedenis weer als medespeler in de geschiedenis van het kaatsen. Het gedicht Freulegoud uit 1969, opgedragen aan de winnaars uit Wommels. ‘Moarn yn ‘e krante: grutte koppen/En letter? Ja, doe, och wat wie it godlik moai.’ Dichtregels die naadloos aansluiten bij de emoties rondom het verhaal over die Freule van 1955.
 
Je zou bijna de waardevolle bijdrages van Erik Lourens en Anneke Westra vergeten. Bijvoorbeeld het verhaal over levensgenieter Corry Hoekstra uit Franeker of de Kaatskroniek van beide auteurs. Met als klein ‘slippertje’ het onderschrift bij de foto waarop Hotze Schuil en Robert van Wieren het kaatsveld van de PC verlaten. Dat was niet in 1964, maar in 1972 toen Robert de inmiddels gestopte Schuil met zijn opzichtige ‘Amerikaan’ uit Harlingen ophaalde. Maar ja, ‘it kin de masters misse’, als je ziet hoe helder en keurig het gekke kaatsjaar 2020 op een rijtje is gezet.
 
Over de onzichtbare geschiedenis van vrijwilligers gesproken, je zou ook bijna de vele verdiensten van Janneke Pagels uit Bolsward vergeten. Pionier van het dameskaatsen en eerste winnares en tevens eerste koningin van de Frouljus PC in 1977 in Weidum. Samen met Hilde Achenbach en de mem van Erwin Zijlstra, Houkje Rodenhuis. Van Pagels zou je kunnen zeggen dat zij haar kaatsplezier later met rente heeft terugbetaald aan de kaatssport. Bestuurlijk als HB-lid en als bestuurslid van KV Bolsward.
 
Hoe de legendarische Ids Jousma via zijn prijzenkast nog nazaten bijeen brengt vertelt Theo Kuipers in een bijzonder verhaal. Een verhaal over hoe het verleden de loper uitrolt voor het nu. Dan is het een kleine stap naar Sybe Joostema die als reisgids door het ingekorte kaatsseizoen reist waarin nogal wat gebeurde. Denk alleen maar aan het uiteenvallen van het toppartuur van Gert-Anne van der Bos, Taeke Triemstra en Tjisse Steenstra. Die reuring was bij de dames wat minder, ook al was die Frouljus PC in de herfst wel erg bijzonder. Met als kroon de gedurfde verkiezing van Marrit Zeinstra als koningin. Mooier kon het kaatsseizoen niet eindigen want rechtvaardigheid is niet altijd vanzelfsprekend in de sport.