Tekst en foto: Rynk Bosma
Winst op de Bond in 1978. V.l.n.r.: Christ Sijtsma, Bauke Braaksma, Arie van der Weide en Yme Braaksma.
Of er na de oorlog in 1945 onderling overleg is geweest tussen kaatsliefhebbers van Driezum en Niawier is niet bekend. In ieder geval wil het toeval dat de naam Lyts Begjin voor de op te richten kaatsclub in beide dorpen de voorkeur had. Vermoedelijk als Lyts Bigjin gespeld, hoe dan ook het was in 1945 bij uitstek de tijd om opnieuw te beginnen, zo hebben de oprichters Oebele Zijlstra, Sietse Streekstra en Willem Brunia uit Niawier ongetwijfeld gedacht.
Met Zijlstra als manusje van alles, Streekstra als voorzitter en de ongetwijfeld meest vermogende man van het trio Brunia als de man die de penningen beheerde. Maar belangrijker nog, als boer stelde hij een stuk weiland beschikbaar om te kaatsen. De liefhebbers van het spelletje moesten eerst wel die ‘rothûn’ van Brunia omzeilen en vervolgens eerst een kwartiertje schapenkeutels opruimen. Zo herinnert de in 1949 geboren Yme Braaksma zich nog. Maar de liefde voor de sport is wel bestand tegen een paar hindernissen. Een ander lastig vraagstuk in de Dongeradelen was bij welke bond moest er gekaatst worden. De Christelijke Friese Kaatsbond (CFK) of de toen nog niet Koninklijke Nederlandse Kaatsbond (NKB).
Natuurlijk vond predikant Gerrit Biersteker het in 1947 goed dat Lyts Begjin zich aansloot bij de CFK, maar hij werd al even om toestemming gevraagd. Die keus was niet zo gek want behalve in Ternaard, Hantum, Moarre-Ljussens en Dokkum was er geen kaatsclub te bekennen die niet bij de CFK kaatste. Yme Braaksma weet nog dat de federatie in de regio een enorme bloei doormaakte. Zodanig dat de meeste kaatsers dachten van ,,Wy bliuwe hjir moai yn de federaasje keatsen.’’
Toen in 1966 in Metslawier de voetbalclub Ropta Boys werd opgericht was het bijkomende voordeel een nieuw sportveld. Een mooi alternatief voor het ‘ivige sykjen’ naar schapenkeutels en andere onvermijdelijke oneffenheden. Dus fuseerde Lyts Begjin met Metslawier met behoud van eigen naam. En daarmee was het einde van het samengaan nog niet ten einde. Braaksma was van 2007 tot en met 2019 voorzitter van Lyts Begjin en hij benadrukt de noodzaak in 2015 van een tweede fusie.
,,Nijtsjerk wie in groeidoarp en dat joech mear mooglikheden.’’ Dus dat betekende dat Kaatsvereniging De Lêste Slach uit Oosternijkerk en KF Lyts Begjin samen gingen in KF De Trije Doarpen. De naam zegt het al: de drie dorpen Metslawier, Oosternijkerk en Niawier ondergebracht in één kaatsvereniging. Niet dat alles in die tussenperiode bij het oude was gebleven, integendeel. Toen Braaksma relatief vroeg zijn bedrijf Lauwersland Chalet in Buitenpost van de hand deed bleef er genoeg tijd over voor vrijwilligerswerk.
,,Dan sieten wy mei tweintich man te stienbikjen foar de nije keatskantine yn Nijewier. Dat ha wy mei ús allen dien en foar mekoar krigen.’’ En wie de kaatsclub Lyts Begjin zegt kan ook niet om de naam van Christ Sijtsma heen. Eigenlijk vanaf het begin van de kaatsvereniging heeft hij zich geweldig ingezet voor Lyts Begjin. Verder heeft hij alle bestuursfuncties bekleed. Alles draaide om Christ. Als secretaris had hij tijdens ledenvergaderingen voor iedere kaatser een persoonlijk woordje. Inclusief een opsomming van de prijzen die zij of hij had gewonnen in de CFK, de federatiepartijen en zelfs de ledenpartijen. Met de persoonlijke verbeterpunten als bonus. Voorstellen van de CFK kwamen aan de orde met de mening van Christ als norm.
Het hoogtepunt van KF Lyts Begjin was het jaar 1978. Op de Bond van de CFK in Tzum, de ‘PC’ voor de rechtgeaarde CFK’er. Het vaak winnende Berltsum verloor voor de finale van KF Warber Bliuwe uit Moarre-Ljussens die in totaal zes finales zou verliezen op de Bond. Maar nu was het hun kans, immers Berltsum was verslagen.
In die finale stonden Yme Braaksma, voorbest op en achterin, broer Bauke Braaksma voorin en Arie van der Weide als tweede opslager buiten het perk. ,,It gie lykop en it waard fiif earsten gelyk. It waaide hurd, en yn it lêste earst gie ik foaryn mei sa’n acht meter perk. Haije Slagman oan de opslach koe net oer my hinne, trije boppe en in keats dy’t wy foarby sloegen.’’
Het eerste succes van Lyts Begjin was in 1954 op de jongensbond in Achlum. Christ Sijtsma, Jelle Streekstra en Albert Braaksma wonnen toen de tweede prijs. Reizen met de bus. Diverse keren overstappen en het laatste stukje lopen. Lyts Begjin was overigens tamelijk succesvol op bondswedstrijden en federatiewedstrijden.
De animo was groot op deze partijen. De CFK keek af en toe met jaloerse blik naar wat er in de Dongeradelen op kaatsgebied werd georganiseerd. In de periode tussen 1954 en 1990 werden er op de jongensbond vijf keer een prijs gewonnen. Het hoogtepunt was de krans in St Annaparochie in 1968 met de kaatsers Jan Braaksma, Pieter Sijtsma en Arie Werkhoven. En op de bond voor senioren werd, behalve dus in 1978, nog vier keer een prijs gewonnen.
En nu dus een jaar zonder feest, met een Freule in september misschien met het jongenspartuur van KF De Trije Doarpen als mogelijke kanshebbers. In januari waren er al 91 jeugdleden die de trainingen van Pieter van der Ploeg, Sip Jaap Bos en Tamme Visser gretig volgden. Niet gek voor een vereniging die 147 leden telt.
.jpg)
