Tekst: Rynk Bosma
Foto's: Henk Haar en eigen
‘In Feanster ferdwaald yn it keatsen’, zo zei Bauke Frans Nicolaï vorig jaar nog met een glimlach na afloop van het Jeugd EK 2021. Aan die tocht is op woensdag 6 april 2022 een einde gekomen. De op 28 oktober 1956 geboren Nicolaï groeide op in Surhuisterveen, het dorp van de fameuze Profronde, het dorp waar op zaterdag en zondag in die tijd op zaterdag werd gevoetbald door ’t Fean 58 en op zondag door vv Surhuisterveen.
Mocht Nicolaï ooit een voetbalverleden hebben gehad, dan was het bij zijn verhuizing naar Irnsum ruim dertig jaar geleden een troost dat de plaatselijke voetbalclub net als Surhuisterveen in een oranje shirt speelde. De bij de ook al oranje getinte RABO Bank in Heerenveen werkzame Nicolaï kwam echter in aanraking met de kaatssport en om als ‘Wâldman’ zich een beetje te handhaven oefende hij thuis tegen een muur met een bal.
Voor Nicolaï was het spel van een bal en een muur zo boeiend dat hij als echte pionier in de jaren tachtig van de vorige eeuw een eigen kaatsmuur tekende. Zo bekende hij in 2011 tegen Theo Kuipers. Die tekening is niet bewaard gebleven, maar het imago van Nicolaï als pionier van het muurkaatsen begon toen al vorm te krijgen. In die jaren echter een tamelijk geïsoleerde liefde die tot bloei kwam met de opkomst van het internet.
Toen maakte Nicolaï tot zijn verbazing kennis met het wallball zoals dat in Amerika, lees New York, werd gespeeld. Het spel met de muur en de bal werd ooit door een Ier in de crisisjaren dertig van de vorige eeuw geïntroduceerd om de verveling op straat te bestrijden. Nicolaï raakte in de ban van het wallball en mocht zich als pionier de medeoprichter noemen van de eerste muurkaatsvereniging van Fryslân. Het idee werd geboren in de tuin van Nicolaï en samen met een groepje ‘freonen’ werd ‘de Wide Stege’ opgericht.
De ‘conferentie’ in de tuin van Nicolaï met het groepje ‘freonen’ was in 2008. Zo’n 20.000 euro en 600 manuren verder stond er in Jirnsum in 2011 een eerste kaatsmuur. Met, wie anders, Atje Keulen-Deelstra als de grand dame van het schaatsen die het bordje ‘Kaatsplein’ mocht onthullen. De naam ‘Wide Stege’ was een bestaande naam in Jirnsum, maar kreeg deze naam vooral omdat in Ierland de kaatsbanen The wide alley werd genoemd.
Een andere hobby van Nicolaï was het maken van websites en al in 2004 had hij zijn eigen website die de laatste jaren onewallhandball.nl heette. Bijna schoorvoetend stapte Nicolaï over zijn scepsis heen om samen met Geert Vandervelden in een commissie te gaan zitten en vanaf 2015 zat hij in de Werkgroep Wallball van de KNKB.
Hij was sceptisch tegenover de KNKB omdat hij de kaatsbond ervan verdacht het muurkaatsen te gebruiken om ‘zieltjes’ te winnen voor het Friese kaatsen. Die scepsis is nooit helemaal verdwenen, zo zegt Bondsbestuurder Johannes Siegersma die namens de KNKB vanaf 2015 ook in die werkgroep zat. ,,Hy wie ek wol in bytsje dwers betiden sa as je wol mear sjogge by Wâldminsken. In bytsje weromhâldend as it om offisjele instânsjes gie.’’
Ook bondscoach Hille Saakstra van het wallball herinnert zich Nicolaï als een man van principes. ,,Bauke wie in leave man mar ek ien dy’t stie foar syn prinsipes. Wy hienen wolris in ferskil fan miening, mar dan rookte Bauke even ien en dan wie it ek wer oer.’’
Nicolaï was aanhanger van de spelregels zoals die in Amerika werden gehanteerd, terwijl Europa de spelregels naar eigen inzicht wilde aanpassen. Bijvoorbeeld bij de eerste opslag is de bal op de lijn van de shortline in Amerika buiten terwijl Europa alle ballen op die lijn als binnen rekent. Een rimpeling in opvattingen die op geen enkele manier afbreuk deed aan de grote rol die Nicolaï heeft gespeeld bij het muurkaatsen.
,,De rol fan Bauke by de ûntjouwing fan it muorrekeatsen is hiel grut west. Hy is de man dy’t it grut makke hat. Hy wie rjocht oan en rjocht út en betiden koart foar de kop. Mar even roke en dan wie it oer.’’ Nicolaï was de man die op de Dutch Open wedstrijdleider was, de standen bijhield en zorgde dat het spoorboekje op schema liep. Een man met een passie voor muurkaatsen die als grap eens tegen Saakstra zei: ‘As bankman moast ik op in oar syn sinten passe, op myn eigen sinten ha’k wat minder past.’
Nicolaï heeft veel tijd, energie en eigen geld in zijn passie gestopt. Siegersma: ,,Bauke wie de earste dy’t it Iepen Frysk Kampioenskip foar senioaren dûbelspul hâlden hat.’’ Het was dan ook schrikken toen Nicolaï twee weken geleden vertelde dat hij met pijn in zijn hart moest bedanken voor de Werkgroep Wallball. Siegersma: ,,Hy sei doe ‘Ik moat bedanke, ik bin slim siik’ en wy hienen doe net troch dat it sa fluch gean soe.’’
Een vaststelling met spijt, de spijt van ‘Hie ik mar earder…’, de spijt dat Nicolaï het Bondsinsigne van de KNKB had moeten krijgen en nu was het te laat. Nicolaï zou samen met zijn dochter Femke nog naar het Dutch Open van 2 en 3 april in de Trije. Femke zou meehelpen, Nicolaï zou er zijn als toeschouwer, wetende dat het een laatste keer zou zijn. Dat afscheid werd hem dus niet meer gegund.
Want voor Nicolaï was het leven veranderd in een shortline, te kort om nog een keer naar zijn geliefde sport te kijken die dankzij hem als pionier zo gegroeid is in Fryslân. ‘In ferdwaalde Feanster’ in de shortline die leven heet. Die weet dat er een moment in het leven komt dat die bal definitief buiten de lijnen valt en dat die hem dus onvermijdelijk over zijn geliefde kaatsmuur naar de eeuwigheid zal dragen. Misschien een beeldspraak van troost in het besef dat dit alles in het niet valt bij het moment dat hij afscheid moest nemen van zijn kinderen en vrouw aan deze kant van de kaatsmuur. Wetend dat het leven ‘ús mar in skoftke takomt.’
.jpg)
