Tekst: Rynk Bosma
Zelfs een kunstzinnige leek, of erger nog een artistieke barbaar weet tegenwoordig dat beelden en de naam Hans Jouta bij elkaar horen en een kaatsliefhebber heeft direct dat ene beeld voor ogen. Het weergaloze beeld van Hotze Schuil op een sokkel in Harlingen. ,,Ik hie it echt ferskriklik fûn as ik dy opdracht net krigen hie’’, zo weet maker Jouta nog.
Ooit werd Hotze Schuil in de jaren zestig geïnterviewd door Griet van Duinen voor de toen nog RONO. Op een zeldzaam moment van onoplettendheid vergeleek Schuil zich met Johan Cruijff. Heel begrijpelijk binnen de beperkte kaatswereld van toen, maar latere historie bewees dat er dan wel andere kandidaten waren. Wel worden beide grootheden nu aan elkaar gekoppeld in de kunst van beelden. Want de man die in 2006 Schuil op prachtige wijze voor eeuwig aan de opslag neerzette mag zich nu gaan buigen over een beeld van de beste voetballer die Nederland ooit heeft gehad, Johan Cruijff.
Een eerste reactie is natuurlijk huh? Hoe is het mogelijk dat de Amsterdamse club in Ferwert terecht kwam. Even doorvragen en het wordt duidelijk. Lange tijd was Jouta seizoenkaarthouder van Ajax in Amsterdam. En toen er bij een wedstrijd plotseling een grote vlag in beeld kwam met de tekst ‘Deze man verdient een standbeeld’ naar aanleiding van het overlijden van Ajax clubman Bobby Haarms dacht Jouta op de tribune: ‘Dat kan ik ook’.
Het standbeeld kwam er in 2011 met eerder al kleinere beeldjes van Rinus Michels, Sjaak Swart en zelfs de kleine middenvelder Bennie Muller. In het laatste geval ging het om verjaardagscadeau omdat de Amsterdamse middenvelder van voor het ‘gouden’ Ajax tachtig jaar werd. De overige beeldjes hebben een plek in de Champions Lounge want het zijn vergeleken met de beelden van Schuil en Haarms kleine, in brons gegoten beelden.
Genoeg voetbal want over een beeld maken die de essentie van de voetballer Cruijff raakt is Hans duidelijk: ,,Dêr kin en mei ik neat oer sizze want foardatst it witst fljocht it út de bocht.’’
Dus terug naar het kaatsen, terug naar één van de helden van heit Sietze Jouta die een metaaldraaierij in Ferwert had. Hans Jouta werd geboren in 1966, het jaar dat Ajax geschiedenis schreef tegen Liverpool en Dirk Talsma voor het eerst de PC won. Als elfjarige maakte het beeld van een huilende Talsma tijdens de PC-finale van 1977 een onuitwisbare indruk op Hans Jouta. Dat helden konden huilen…maakte indruk, ook al was die blessure alleen al genoeg reden.
,,Ik sliepte mei de mof ûnder it kessen’’, zo zegt Hans Jouta en het klinkt als de geloofsbelijdenis van een liefhebber. Kaatsen samen met broer Wietse en dromen van meedoen op de PC. Dan moest er natuurlijk gekaatst worden in KNKB verband en dat werd bestuurlijk niet altijd op de juiste wijze aangemoedigd. ,,Wy moasten der tsjin prate om fuort te kinnen, se hienen leaver dat wy wat yn de buert bleaunen te keatsen, dat wie alllinne mar goed foar de federaasje.’’
Toen de gebroeders Jouta in Leeuwarden kwamen te wonen sloten zij zich aan bij OG Huizum. Een verademing wat betreft medewerking om in KNKB verband te kaatsen, zo noemt Hans Jouta het. Kaatsen met Abe Kooistra en Rienk Bijlsma en in artistiek opzicht heeft Hans Jouta daar ook zijn sporen achtergelaten. De drie kaatsers in lange witte onderbroeken op de muur in de kantine is een blijvende herinnering aan zijn aanwezigheid daar.
Voor het afstuderen aan kunstacademie Minerva in Groningen had Jouta een expositie in Hotel Van der Valk in Franeker. Met dank aan die zo kleurrijke Johan de Jong die ooit als makelaar een type woning op de markt bracht met de namen van het toen heersende partuur van Sake Saakstra, Piet Jetze Faber en Johannes Brandsma, onder andere in Mantgum.
Natuurlijk hielp het ook dat kaatsliefhebber Folkert Kuperus eigenaar was van het hotel. Het kaatsen had ook in andere opzichten invloed op het leven van Jouta. ,,Wy wienen der faak net lang oan, ik keatste faak mei Hendrik van der Molen’’, zo zegt hij lachend. Dus bleef er genoeg tijd over voor de nazit. En daar trof hij de in 1972 geboren Doete de Groot uit Holwert die zelf bij de dames kaatste en de oudere zus is van Jan Dirk de Groot. Het werd een liefde voor het leven met op dit moment drie volwassen dochters.
Bij het inschrijven voor de opdracht om een beeld van Hotze te maken dacht Hans Jouta geregeld: ,,It sil dochs net ien wurde dy’t noch noait in bal rekke hat.’’ Op dat moment kon Jouta natuurlijk wel het nodige aan eigen werk tonen want het begon allemaal wat betreft opdrachten een kleine tien jaar eerder toen de dorpsvernieuwing in Nes (D) op het programma stond. Daar was ook geld voor een kunstproject gereserveerd en dat werd toen in 1997 een beeldje van Nynke van Hichtum. Het begin zo zou je kunnen zeggen.
Die prachtige foto van Hotze Schuil aan de opslag uit 1966 van de zijkant genomen stond model. Zonder horloge en zonder de tong uit de mond, zo zegt Jouta. Eerst een frame maken en dan de grove vorm maken met purschuim. Vervolgens met boetseerklei werken en dan met was afmaken. ,,En dan ynienen stiet Hotze Schuil yn de skuorre, dat die my wol wat doe’t it klear wie, miskien wol it meast emoasjonele momint foar my.’’ Dat gold zeker voor de dochters van Schuil die het kwamen bekijken en ‘bot oandien wiene’. En dan is kaatsen eigenlijk meer emotie dan sport.
Die stelling maakte Jouta natuurlijk tien jaar later van nabij mee in 2016 op de PC toen zwager Jan Dirk de Groot voor zijn laatste kans streed. Doet Jouta weet het nog precies, ,,It wie in hel, elke twa punten sawat. Je stjerden sawat fan de senuwen. Wiest al bliid dat der twa punten helle waarden. Ik fûn der tidens de finale ek neat oan.’’ Het feest na afloop laat zich ook voor Hans Jouta niet gemakkelijk beschrijven. Ook hier kaatsen als het ultieme gevoel met de sport zelf op het tweede plan.
.jpg)
