Tekst: Rynk Bosma
Foto's: Elisabeth Dijkstra, archief Jan Braaksma & Joop Fenstra
De ‘blauwe’ boerderij nabij Vrouwenparochie is de zakelijke uitvalsbasis van het bedrijf dat Sake samen met zijn jongere broer Jitse heeft. Heit Oane Porte richtte het bedrijf in 1989 op en na zijn overlijden zwaaien de beide zonen de scepter over Mexport. Het gaat om de export van landbouwmachines naar geheel Latijns Amerika, van Mexico, Chili, Brazilië tot Argentinië. Porte schat dat hij zo’n vier maanden per jaar om zakelijke redenen in het buitenland zit.
Vier keer wist de gedreven Sake Porte in het voorperk het jaarklassement te winnen. Jarenlang vormde hij een gevreesd en hecht duo met opslager Johan Okkinga. Gevreesd ook vanwege dat snerpende, nasale stemgeluid bij een bovenslag en het vervolg van een triomfantelijk en intimiderend rondje met de wijsvinger steevast omhoog.
Vrouwenparochie Porte laat zich een beetje vergelijken met Daniël Iseger. Beiden wonnen de meeste kransen in de tweede helft van hun kaatsloopbaan en beiden hadden een handbalachtergrond. Porte ,,Bongele achteroan yn ‘e jongeskategory, ik wie fysyk in ‘laatbloeier’ dy’t opbokse moast tsjin sterke jonges as Hendrik Elings, Eelke Idsardi en Germ Okkinga.’’ Eenmaal in de groei hield het pas op bij 1.93. Een mooie lengte voor een voorinse die bovendien linkshandig was. Porte mocht graag ‘rikke’ op tusseninse ballen en haalde zo veel weg bij de man in het achterperk. Daarnaast beschikte hij over een tweede opslag, ,,Frije hân en in bytsje bûtse, mar it wie net sa dat perkspilers tochten fan ‘oh jee Sake moat opslaan’.’’ Dat dacht menig opslager echter wel als Porte in het voorperk stond. De op 29 september 1967 geboren Porte had in 1988 slechts een korte aanloop nodig voor de grote sprong voorwaarts een jaar later. Het was eind jaren tachtig de tijd dat de gouden generatie Sake Saakstra, Wiebren van Wieren en Johannes Brandsma voorzichtig
aan afscheidnemen dacht. In 1989 zorgde de ‘grutte bek’ van Porte in Berltsum nog voor een venijnige opmerking ‘Wie bistou aigenlik?’ van routinier Reinder Triemstra. Na de PC van 1989 wist iedereen wie Porte was. Samen met de onnavolgbare Joop Bierma en Hotze Rusticus kegelde Porte, ,,It wie wol ferrassend’’, de gevestigde orde omver om vervolgens in de finale te wankelen tegen het op papier lichtste partuur van Stephan Kleefstra, Anne Spijkstra en Sietse van der Meer. Dat die winst geen toeval was, bewees Porte een jaar later door opnieuw de finale te halen. ,,Ik wie gek op sport, reedriden, hânbalje en keatse. Dus gie ik nei Grins nei de Academie Lichamelijke Opvoeding (ALO) en waard lid fan de keatsklup dêr.’’ Drie maal wist de tegenwoordig in het Groninger Winsum wonende Porte de Bond te winnen en ook dat zegt iets over zijn dominante positie als kaatser in de jaren negentig.
In de wintermaanden speelde Porte handbal bij Sparta dat in de eerste divisie in Groningen uitkwam. Niet onopvallend want al spoedig kwam het landelijk fameuze Emmen & Omstreken (E&O) hem polsen voor een jaartje eredivisie. ,,Ik wie doe 21 jier en as ik dat die, dan moast ik ophâlde mei keatsen en dat woe ik net.’’ Zes jaar later klopte E&O opnieuw aan, ook toen ging het niet door zij het om andere redenen. ,,Ik fertsjinne sinten mei it keatsen en ik woe der dus net by ynsjitte. Ik woe dus in fergoeding ha like heech as ik mei it keatsen fertsjinne. Dat woenen se net dus gie it net troch.’’ Rondom die tijd kwam opslager Johan Okkinga in beeld en deze coalitie hield zes jaar stand. ,,Wy wienen it yn it fjild altiten iens, wy seagen op deselde wize nei it keatsen sûnder in soad te praten.’’ Want met een Johannes van Dijk in de beginjaren negentig viel er veel te praten, ,,Dat wie altiten striid, doe’t Brandsma ophâlde tocht Jehannes fan ‘No is it myn tiid’.’’ Concurrentie om een lege troon en dat leidde tot verbale botsingen, ,,Ik kaam altiten foar myn maten op.’’ Dat alles bezorgde Porte het imago van een strijdbare maar ook niet gemakkelijke kaatser. Na het afhaken van Pieter Tienstra in 1997 ,,Ha wy se allegearre ôfwest, fan Chris Wassenaar oant Arie den Breejen mar gjin ien woe.’’ Dat Wassenaar niet wilde kan Porte begrijpen, ,,Dit wie foar syn partoer de kâns om mear te winnen.’’ Aan de andere kant had een combinatie met Wassenaar zeer dominant kunnen zijn, ,,Mooi dat dit niet deur is gaan’’, zo merkte Henk Vlietstra later op. Het werd de jeugdige Auke van der Graaf en later de al even jonge Taeke Triemstra, geen geringe namen met de wijsheid van nu. Die wijsheid had Johan Okkinga ook nodig bij zijn besluit om in 2001 te stoppen. ,,Fysyk wie Johan op, hy koe it net mear dwaan’’, zo zegt Porte. Om geheel andere redenen, een te drukke baan, besloot Porte een jaar later te stoppen, drie jaar later gaf hij ook het handbal er aan. Het leeftijdsverschil werd hem echter in de kleedkamer ook te groot, ,,Je ferlieze je generaasjegenoaten, en wêr moast ik mei ien fan achttjin oer prate?’’ Dat ‘prate’ over de kaatser Porte gaat voor menig kaatsliefhebber echter nog altijd gepaard met de nodige liefde of heimwee naar die zo expressieve ‘fjoerfretter’ in het voorperk. En dan heb je het niet slecht gedaan. •
Sake Porte werd op 29 september 1967 geboren en hij behoort tot één van de beste voorinsen die Fryslân heeft gehad. Hij was actief van 1987- 2002 en dat leverde hem 588 punten op. Te verdelen in 116 eerste prijzen, 84 tweede prijzen en 72 derde prijzen. Vier keer wist hij het puntenklassement te winnen. Vijf keer wist hij de PC te winnen, vanaf 1995 stond Porte elke jaar in de finale. In 1995 had Porte koning moeten worden maar werd het niet. Van de huidige generatie stond Taeke Triemstra als ‘broekje’ van 18 jaar met Porte in de PC-finale van 2001. ,,It wie moai keatsen mei him, want hy koe wat. Ik seach doe ek by him op. Hy mocht graach rikke nei hege ballen en dêr hie’k in hekel oan, dan tocht ik fan ‘lit dy no gean’. It grappige is dat ik letter sels as foarynse ek graach rikke mei.’’
.jpg)
