Heit Thomas en soan Stefan van der Meer delen liefde voor de kaatssport

TEKST: RYNK BOSMA
FOTO’S: ANNE WATERLANDER EN ARCHIEF THOMAS VAN DER MEER

Baard Het huis aan de Fâldenserwei heeft net niet het zo riante uitzicht op dat zo fraaie kaatsveld van Baard. De ligging is tussen de huizen, Johannes van der Meij versloeg er ooit zijn schouder, de geest van Tamme Velstra, Dicky van der Zee en Johan van Seijst is al decennia geleden uitgevlogen naar elders. In het Baard van nu woont Thomas van der Meer samen met zijn op 19 april 2000 geboren zoon. Verder telt het gezin van Thomas en Klaske van der Meer nog een dochter, Tessa.

De kransen aan de muur verraden dat de PC-koning van 1993 een waardig opvolger heeft gekregen. En welbeschouwd is dat toch wel een beetje uniek want zonen van topkaatsers hebben de neiging hun heil vaak in een andere sport te zoeken. Want al te vaak is het grote publiek geneigd de zoon met de vader te vergelijken en op deze manier de zoon van zijn eigen, unieke persoonlijkheid te beroven.

In het huidige kaatsen bewijst Jan Schurer dat het loont die domme, vergelijkende opmerkingen van het grote publiek te trotseren en dat is mogelijk als de liefde voor de kaatssport maar groot genoeg is. De zachtmoedige Tunno Schurer is dan ook de eerste om de eigenheid van zijn zoon te beklemtonen. Bij de eveneens zachtmoedige Thomas van der Meer is het niet anders. Hij mag wel mee maar ‘neat sizze’ is de opdracht tijdens het kaatsen en Thomas houdt zich daar trouw aan. Een wijsheid die meer zou moeten worden toegepast.

Afgelopen winter kwam het kaatsleven van Stefan in een stroomversnelling.
Ook op de Freule was Thomas ‘heit’ en toeschouwer, ook al ,,Bestoar ik it betiden. Je sjogge der foaral as heit nei’’, zonder enige bemoeienis met het kaatsen van Stefan. ,,Earst wie ik altiten mei, mar Stefan waard âlder en dan wie it hast altiten nee op wat ik sei, sa dwers as kramtried. Dus dat wurke net mear. Doe ha wy Pieter Sybren en Jelle Scharringa frege as coach.’’ De beide coaches hadden de Freule in 2009 voor Wjelsryp weten te winnen, maar belangrijker nog, qua leeftijd staan zij dichter bij de jongens die het op de Freule moeten doen zonder gehinderd te worden door al te nauwe familiebanden.

De tevredenheid van toen bij Stefan heeft later toch andere contouren gekregen. Tevreden op 9 augustus toen wel erg nipt van de latere winnaars Bolsward werd verloren, het Friesch Dagblad schreef: ,,Ik wie hjoed net fit, siik, mislik en fjirtich graden koarts fannacht. En ek noch min sliept dat ik tocht fannacht al fan ‘It sil dochs net he’n’.’’ Al die factoren konden echter niet verhinderen dat Stefan de partij met een 5-4 voorsprong op 6-6 tegen Bolsward had kunnen winnen. De bal viel buiten en toen dacht Stefan ,,Oh oh, no moat ik wer.’’ Twee bovenslagen, een misser en een kaats op 6-0 niet passeren verder was het voorbij. Die tevredenheid heeft plaatsgemaakt voor balen, ,,Goh sa tichteby, want wy hienen wol kâns hân tsjin Eksmoarre. It fielde wol goed, sûnder druk ha je mear kâns.’’

Afgelopen winter kwam het kaatsleven van Stefan in een stroomversnelling. Wat dat betreft is er een vergelijking te maken met Gabe-Jan van Popta uit Lollum-Waaksens. ,,Ik bin ôfrûne winter in stik groeid en dêrtroch ek sterker wurden. Ha fia skoalle in soad oan fitness dien.’’ Het gevolg was dit seizoen zichtbaar, ,,Ik ha no folle mear ‘power’ achteryn, stean ek al it hiele seizoen achteryn en foarminst op en as it moat foarbêst op.’’ Een heel verschil met zijn eerste jaar bij de jongens toen hij duidelijk lengte tekort kwam.

Wat kiezen van een sport betreft was er weinig te kiezen in Baard. Het dorp is nog gezegend met een openbare school met zo’n vijftig leerlingen. Het alternatief voor kaatsen zou voetballen zijn bij VVO in Easterlittens. Voor Stefan geen optie, de tweedejaars leerling Sport, Beweging en Gezondheid aan het CIOS in Heerenveen heeft kennelijk een blijvende liefde voor de kaatssport. Ophouden is er niet bij volgend jaar, zijn nieuwe partuur is bekend, Paul Dijkstra uit Bitgum wordt de opslager en Gabe- Jan van Popta de perkmaat.

En dan ten strijde in de tweede klas, achterin en voorminst op. ,,Ik bûts hieltiten mear want út de frije hân opslaan jout te folle moaie ballen dy’t dan fuortslein wurde.’’ Thomas: ,,As je bûtse wol it oare ek net mear, je ha in oare opgoai en ek it brûken fan de heup en de loop wurdt dan oars.’’ De ambitie van Stefan ligt in 2018 voorlopig niet te hoog, ,,Der yngroeie en omlopen pakke’’, want ook hij weet wat er kan gebeuren als het allemaal te snel gaat zoals bij Laas Pieter van Straten. ,,Dan is it fertrouwen en it plezier fuort.’’ Zoals Stefan de gemiste kans van de Freule zal meedragen, zo heeft Thomas ook een partij in de bagage zitten waar hij met spijt aan terugdenkt. Het was de finale van de Jong Nederlandpartij en de op 2 april 1969 geboren Thomas stond in de clubkleuren van Reitsje Him uit Hurdegaryp in de eindstrijd tegen het Tzummarum van Christiaan de Rijke en Freerk Broekstra. ,,Earst stienen wy mei 5-1 foar. It waard fiif earsten gelyk en wer kamen wy mei 6-0 foar. Op 6-6 gelyk mei in keats moast der metten wurde, foarby of net, it skilde fiif sintimeter. Dan tinke je fan je hiene him winne kinnen en dan telt de twadde priis net, je litte him glippe.’’ 

Voor wie de geografie van het kaatsen een beetje kent is het een regelrecht wonder dat een afdeling uit  Hurdegaryp de finale wist te bereiken. Voor Thomas was Johan Hempenius de noodzakelijke goede tweede maat. De zoon van Jan en Tiny van der Meer had wel degelijk kaatsgenen want van vaders kant familie van de Van Wierens. Op zijn negende verhuisde Thomas van het Alddeel onder Tytsjerk naar Hurdegaryp na de eerste beginselen geleerd te hebben bij de pas door onder andere Wout de Jong en Jelle Idzenga opgerichte kaatsclub De Wâldklappers uit Tytsjerk.

Eind jaren tachtig had Thomas het regionale tij mee. Immers Jurjen Dijkstra en zijn broer Klaas Dijkstra uit Gytsjerk waren ook in opkomst. Zij waren de eerste maten van Thomas, ,,Ik stie doe foaryn en sloech net op. Wy hiene it gelok dat de frije formaasje noch tolve partoer telde, dus dienen wy gauris mei.’’ En dat na een ‘drege’ periode in de jongenscategorie met sterke afdelingen uit Arum, Franeker en Leeuwarden. Toch leverde het nog een keer een vierde prijs op de Jongensbond op.

Niettemin was het begin veelbelovend in 1988. ,,Ik stie foaryn en Klaas Dykstra sloech foarminst op, fan dy hege ballen achteryn. Wy ha doe de ‘aanmoedigingsprijs’ krigen op de PC.’’ Enkele jaren later kwam Van der Meer in het  achterperk terecht met Erik Seerden als opslager en de toch inmiddels fameuze Wiep van Wieren in het voorperk. ,,Ik wie doe sa’n mantsje, stie elke kear om him hinne te sjen om te sjen wêr’t de bal kaam. Fan Wiep ha wy in soad leard en dat hiene wy ek wol nedich.’’ De Rengersdag werd gewonnen maar de PC in 1990 tegen de latere koning Coos Veltman ging kansloos verloren. ,,It wie net normaal sa goed Coos doe opsloech.’’

Dat moest volgens Thomas ook wel in die gloriedagen van de nap. ,,Coos hie sa’n dûkende bal, Joop Bierma wie ek sa’n opslagger en Stephan Kleefstra net te ferjitten. Stephan rekke de bal twa kear, syn toppen fan de fingers wienen der swart oer. Yn dy tiid waard der troch opslaggers ek bewust op de linen traind, de sydkanten opsykje. Allegearre as tsjinwicht foar de nap.’’

 

En dan wordt het 1991, een in twee opzichten onvergetelijk jaar voor Thomas. Wiep had de overstap gemaakt naar de in de CFK alles winnende Jan van der Meij die naar de KNKB kwam. ,,Hy wie mentaal net sterk genôch. Want om yn de hoofdklasse mei te draaien moatst foaral mentaal sterk wêze. Je wurde útdage mei ‘Gietst hjoed balkearen?’ of ‘Dochsto ek mei? Ha dy net op de list stean sjoen’.’’ Rinse Bleeker kwam in beeld en eerdere ervaringen maakten Thomas aanvankelijk niet echt enthousiast. ,,Ik hie earder mei Rinse en Christiaan de Rijke yn de twadde klas yn 1987 op in útnoegingspartij keatst. Doe tocht ik ‘Hjir wol ik net mei keatse’. Rinse liet doe te folle merke as it net goed gie.’’

De langharige Bleeker van toen had echter plaatsgemaakt voor een kaatser met marinierskapsel en niet alleen uiterlijk was hij veranderd. Thomas noemt de formatie met Bleeker en Seerden in 1991 een goede beslissing. ,,De twadde kear waarden wy goede maten, Rinse hie it minste te dwaan en wie de lieder, de meast konstante faktor yn it partoer. Erik wie opslagger en dy gong in bytsje syn eigen gong sa’t opslaggers dat wol faker dogge.’’

In Sexbierum kwam het besef van ‘Hé wy kinne mear’ toen de ballen van Veltman werden geraakt. Een weekend met een ‘dubbel’, bepaald geen garantie voor een succesvolle PC. Wie weet niet van die halve finale tegen Veltman, Piet Jetze Faber en André Tolsma op 5-5 en 6-6. Overlopen van Veltman nadat Bleeker de bal kwaad sloeg. ,,Ik hie neat heard en tocht fan wy binne der ôf, Rinse hie it yn ‘e slach al heard.’’ En dus op naar de eindstrijd die eindigt met een beeld dat Thomas nog altijd op het netvlies heeft: ,,Wy dûnsen fan bliidskip oer it fjild.’’ De euforie, ,,Je geane hielendal út je plaat en dan dy reaksjes fan minsken dy’t je hielendal net kenne.’’

En dan die tweede keer in 1992, ,,It went noait, de earste kear oerkomt it je, de twadde kear is der de druk fan kânshawwer, mar nei ôfrin wol deselde eufory. Rinse terjochte kening, yn de heale finale hat hy efkes achteryn stien en opslein doe’t it mei my net woe.’’ Drie op een rij, ongekend en het mooie was dat Thomas het beste bewaarde voor 1993. Maar wat scheelde het weinig in die eindstrijd tegen Coos Veltman, Johannes van Dijk en Hotze Rusticus.

Daar leek het aanvankelijk met een riante 4-1 voorsprong niet op. ,,Doe ferlei Erik syn opslach nei de foarynse en dêr stie Jehannes en dy sloech alles fuort.’’ Het werd zelfs een 5-4 achterstand die gelijkgetrokken werd. De spanning werd nog meer opgevoerd naar 6-6 met een kaats bij de middenlijn. ,,Gelokkich joech Erik de bal doe achteryn, soks dogge je as opslagger op gefoel, is it gefoel der net dan geane je nei foaren mei de opslach.’’ Thomas werd die dag PC-koning, ‘Ik wie dy dei hiel goed’, maar dat kon niet verhinderen dat hij in Menaam te horen kreeg dat Germ Okkinga zijn plek zou innemen. ,,Ik ha dat as in degradaasje erfaren.’’

Dus moest Thomas op zoek naar andere maten en Leo Leeuwen, ‘Geweldige technyk’, en Stephan Kleefstra stonden niet bepaald bekend als gemakkelijke maten. ,,Mei Leo ha’k it it brevet ‘omgean mei lestige maten’ helle’’, zo lacht Thomas nu. Twee jaar later kaatste hij opnieuw met Seerden en Bleeker maar de formule was uitgewerkt, ,,Johan Okkinga en Sake Porte wienen doe dominant. En Erik wie syn winnersmentaliteit kwyt. Hie betiden kramp yn ‘e nekke fan it sjen, sa folle sloegen de mannen fan Erik fuort.’’

Zo tegen de eeuwwisseling, 1998, kaatste Thomas met Simon Minnesma en André Kuipers, ,,In fijne maat, mar dy hat de helte net sjen litten wat hy koe.’’ En dat sloeg vooral op de flitsende opslag die Kuipers in huis had maar zelden liet zien. Het was ook het jaar dat Thomas slijtage aan zijn schouder constateerde. ,,Ha doe in soad oan krachttraining dien om it tsjin te gean.’’

Het einde kwam in zicht voor de inmiddels in Baard wonende Thomas. Een derde prijs in het rode shirt van Baard op de Bond deed even de glorie van Tamme Velstra, Piet Tuinman en Dicky van der Zee herleven. De zachtmoedige Thomas hield het een jaar na de geboorte van Stefan voor gezien, 367 punten rijker. Wellicht dat die historie zich zestien jaar na dato voortzet. Want één ding staat vast: heit Thomas en soan Stefan delen de liefde voor de kaatssport.