Tekst: Rynk Bosma
Foto: Henk Bootsma
De in 1913 opgerichte kaatsvereniging Hâld Moed uit Jorwert is zondag 19 mei de gastheer van het Nederlands Kampioenschap (NK) voor afdelingen dames. De zogenaamde Wiebe Koldijk Partij, al een halve eeuw een aangenaam begrip in de historie van het dameskaatsen.
Drie generaties kaatssters uit heden en verleden kwamen op de bovenzaal van het café in Jorwert dinsdag bijeen om te praten over het dameskaatsen van toen en nu. Interviewer was Geartsje de Vries van Omrop Fryslân die in drie keer een kwartier de vrouwelijke gasten uitnodigde te vertellen over hun eigen tijd als kaatsster. Het resultaat wordt op zondagmorgen in het radioprogramma Buro De Vries uitgezonden.
Als je oudgedienden als Janneke Pagels beluistert was de naam Hâld Moed van de kaatsvereniging lange tijd ook het motto voor de meisjes en dames die voor 1974 al graag tegen een balletje aansloegen. Pagels dateert het begin al in 1956, maar de ‘herenclub’ van het hoofdbestuur van de KNKB had geen oog en zeker geen oor voor de opkomst van het dameskaatsen. Zelfs toen Romke Toering in 1973 een verhaal maakte over Pagels in het Friesch Dagblad, waren de heren bestuurders nog niet om. De toenmalige voorzitter Jan Rodenhuis zei: ,,As jim wat wolle, dan moatte jim it sels dwaan. Wy as bûn dogge neat.’’
Dat was dus lange tijd behelpen met het dorp Jorwert toch een beetje op de barricades als voorvechter met de Wiebe Koldijk Partij. ‘It WK foar froulju’, zo zei iemand gekscherend. Behalve Janneke Pagels waren ook Hennie Koldijk en Afke Siderius aangeschoven om te praten over het dameskaatsen ‘yn ‘e berneskuon’. Pagels herinnert zich nog een prijs in Weidum, ,,Ik wist echt net wat het was, bleek die eerste prijs een ‘sladroger’ te zijn.’’ Altijd nuttig in het huishouden….
Siderius wist nog: ,,De mannen kamen nea te sjen, net dat wy dat sa slim fûnen hear want allinne hienen wy folle mear wille.’’ Niet altijd trouwens, zoals bleek op een partij in Leeuwarden. ,,Twa keatssters hienen in pear de bern mei, dat koe ek maklik want as de ien yn it fjild stie, paste de oar der wol op. Mar doe’t wy beide tagelyk yn it fjild stienen, wienen de bern ynienen fuort. Dat wie wol even in benaud momint.’’
Koldijk is er trots op dat zij de eerste ‘mem is dy’t mei twa dochters meidie op in ôfdielingspartij’. Een generatie later vertelde Siemke Andela: ,,Wy moasten sels alles regelje, sponsers sykje en it keatsen begûn pas op je sechtjinde.’’ Want zo vertelt Houkje Rodenhuis-Zijlstra, ,,Yn Littens hiest gjin frouljuskeatsen en de famkes dienen mei de jonges mei.’’ Pas in de loop van de jaren tachtig kwamen er meer categorieën.
Het hielp natuurlijk ook dat Pagels rondom deze tijd in het HB van de KNKB kwam. Met in 1989 zelfs een demonstratiepartij op de PC, voor aanvang van de finale. Voor Afke Hijlkema begon het allemaal al veel eerder in Jorwert. ,,It is foar my hjir wol wat begûn, pake en beppe wennen hjir dus dat fjildsje hat wol in spesjale betsjutting.’’ Wat betreft het kaatsen is Hijlkema duidelijk: ,,Ik kaam net foar de geselligheid mar om te winnen.’’
Fenna Zeinstra is winnares van de Vier Wimpels en voor haar is de winst van de Ald-Meiers Partij in Hitsum een van de hoogtepunten omdat zij die won met zus Leonie. Maar omdat Fenna eveneens op niveau volleybalde voor VC Sneek was zij en ook haar lichaam er op een bepaald moment wel ‘klaar’ mee. Bovendien stelde zij dat de opkomst van zogenaamde kaatsteams het er allemaal na afloop niet gezelliger op maakte.
Die mening had de vorig jaar gestopte Marrit Zeinstra ook. Ook zij is winnares van de Vier Wimpels en zij zag ook de gewoonte van ‘na afloop een drankje doen’ afnemen. En dat drankje hoeft niet altijd alcohol te bevatten. Het is ook een vorm van dank aan het adres van de organiserende vereniging. Een sociale afsluiting van een dag kaatsen.
Zondagmorgen is het hele verhaal te beluisteren bij Buro De Vries op Omrop Fryslân.
